ΣΚΟΤΩΘΗΚΕ ΜΙΑ ΦΟΡΑ ΑΛΛΑ ΖΕΙ ΑΙΩΝΙΑ

Στις 29 Μαρτίου 1870 γεννήθηκε ο Παύλος Μελάς, ο οργανωτής του Μακεδονικού Αγώνα που ξεσήκωσε τους Έλληνες της Μακεδονίας κατά των Βουλγάρων και των Οθωμανών κομιτατζήδων.

Είχε γεννηθεί στη Μασσαλία καιαπό μικρή ηλικία στρατεύθηκε και πήρε μέρος στην «Εθνική Εταιρεία», μια μυστική οργάνωση που είχε σκοπό την απελευθέρωση των υπόδουλων Ελλήνων της Μακεδονίας και της Θράκης. Ήταν παντρεμένος με την αδερφή του πολιτικού Ίωνα Δραγούμη, Ναταλία και είχε πολεμήσει στον ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897.

O Mελάς με την οικογένεια του

Μυστική αποστολή Μίκης Ζέζας

Το 1904 πήρε μέρος στη μυστική αποστολή "Μίκης Ζέζας" που οργάνωσε η κυβέρνηση Θεοτόκη. Μαζί με ακόμα τρεις λογαχούς, τον Αλέξανδρο Κοντούλη, τον Αναστάσιο Παπούλα και τον ανθυπολοχαγό Γεώργιο Κολοκοτρώνη έδρασαν στη Δυτική Μακεδονία μαζί με Μακεδόνες, Μανιάτες και Κρητικούς αγωνιστές. Ωστόσο, σταμάτησαν για λίγο τον αγώνα, όταν ο ληστής Θανάσης Βάγιας, που ήταν ο οδηγός του Μελά τους κατέδωσε στους Οθωμανούς. Για τον λόγο αυτό η κυβέρνηση Θεοτόκη του έδωσε εντολή να επιστρέψει στην Αθήνα.

Δεύτερη αποστολή στη Μακεδονία και θάνατος

Δεύτερη φορά ταξίδεψε στη Μακεδονία με το όνομα Πέτρος Δέδες με την ιδιότητα του ζωέμπορα. Επισκέφθηκε την Κοζάνη και τη Σιάτιστα και ήρθε σε επαφή με τον ελληνικό πληθυσμό. Αμέσως ξεκίνησε την οργάνωση ενόπλων σωμάτων για την απελευθέρωση της Δυτικής Μακεδονίας και ανέλαβε την αρχηγία των ελληνικών σωμάτων. Μαζί με τον σύντροφό του Λάκη Πύρζα και 35 αγωνιστές έγιναν δεκτοί με ενθουσιασμό από τα ελληνικά χωριά που απελευθέρωναν, αναγκάζοντας τους κομιτατζήδες να εγκαταλείψουν την περιοχή.

Τον Οκτώβριο του 1904 ο Παύλος Μελάς μαζί με τους 35 άνδρες του και τους επικεφαλής των ομάδων Πύρζα και Καραλίβανο κανόνισαν συνάντηση με τους οπλαρχηγούς Παύλο Κύρου και Ευθύμιο Καούδη. Καθώς όδευαν στο σημείο συνάντησης τους έπιασε βροχή και αποφάσισαν να σταματήσουν στο χωριό Στάτιστα. Ήταν 13 Οκτωβρίου 1904. Ο Βούλγαρος κομιτατζής Μήτρος Βλάχος ενημέρωσε τους Τούρκους για την παρουσία τους στο χωριό. Ένα απόσπασμα από 50 στρατιώτες έφτασε στη Στάτιστα και περικύκλωσε το σπίτι όπου είχε καταλύσει ο Π. Μελάς, ο Λ. Πύρζας, ο Π.Χατζητάσης και ένας Κρητικός. Ακολούθησε ανταλλαγή πυρών και μόλις σκοτείνιασε ο Παύλος Μελάς, επιχείρησε να βγει από το σπίτι. Τότε χτυπήθηκε από τουρκικό βόλι και πέθανε λίγες ώρες αργότερα. Ο θάνατος του συγκλόνισε το Έθνος και ξεσήκωσε τον ελληνικό πληθυσμό της Μακεδονίας, που αγωνίστηκε τα επόμενα χρόνια για την απελευθέρωση.

Η φωτογραφία του Μελά στην οποία απεικονιζόταν να φορά αντάρτικη περιβολή έγινε το σύμβολο του Μακεδονικού Αγώνα. Σήμερα το χωριό Στάτιστα, όπου πέθανε ο Παύλος Μελάς φέρει το όνομά του. Ο Κωστής Παλαμάς έγραψε για τον Μελά :

Σε κλαίει ο λαός. Πάντα χλωρό να σειέται το χορτάρι

Στον τόπο, που σε πλάγιασε το βόλι, ω παλληκάρι.

Πανάλαφρος ο ύπνος σου του Απρίλη τα πουλιά

Σαν του σπιτιού σου να τ’ ακούς λογάκια και φιλιά,

Και να σου φτάνουν του χειμώνα οι καταρράχτες,

Σαν τουφεκιού αστραπόβροντα και σαν πολέμου κράχτες

Πλατειά του ονείρου μας η γη και απόμακρη. Και γέρνεις

Εκεί και σβεις γοργά.

Ιερή στιγμή. Σαν πιο πλατειά τη δείχνεις, και τη

φέρνεις Σαν πιο κοντά.

thecaller.gr