Λέσχη Θεσσαλονίκης: Ένας αιώνας ιστορίας στην πόλη

Στον αριθμό 63 της Λεωφόρου Νίκης στέκει ένα κτίριο που ανάμεσα στους τοίχους του έχει φιλοξενήσει ιστορίες σχεδόν ενός αιώνα. Μέσα του συναντάμε την Λέσχη Θεσσαλονίκης, η ύπαρξή της αλληλένδετη με το κτίριο, γράφοντας το δικό της κομμάτι στην ιστορία της πόλης.

Εικόνες: Άγγελος Τσεκούρας

Η Λέσχη Θεσσαλονίκης ξεκίνησε τη δράση της το 1901, όταν πρωτοϊδρύθηκε με την επωνυμία «Νέα Λέσχη» από επιφανείς Έλληνες πολίτες, κυρίως εμπόρους και επιχειρηματίες. Απώτερος σκοπός της ίδρυσης ήταν η σύσφιξη των σχέσεων του ελληνικού πληθυσμού της Θεσσαλονίκης και η οικονομική ενίσχυση του Μακεδονικού Αγώνα που τότε ξεκινούσε. Τα μέλη της «Νέας Λέσχης» συνεργάζονταν στενά με το Ελληνικό Προξενείο στη Θεσσαλονίκη και τον Πρόξενο Λάμπρο Κορομηλά. Μάλιστα, μετά την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης, το Διοικητικό Συμβούλιο της Λέσχης ανακήρυξε επίτιμους Προέδρους της τους Παύλο Μελά, Λάμπρο Κορομηλά και Γερμανό Καραβαγγέλη.

Το 1926, η Λέσχη απέκτησε ιδιόκτητο κτίριο, αυτό επί της Λεωφόρου Νίκης 63, όπου στεγάζεται μέχρι σήμερα και με το οποίο έχει συνδεθεί πια στενά το όνομά της. Το υπέροχο διατηρητέο, με την πολλών χρόνων, παραδοσιακή είσοδο, διατηρεί μέχρι σήμερα την μορφή του, μετά από πάνω από 90 χρόνια παρουσίας. Οι δύο του όροφοι φιλοξενούν το γραφείο του Προέδρου της, όπου μέχρι σήμερα βρίσκονται αναρτημένα τα πορτραίτα των προαναφερθέντων επιτίμων, την αίθουσα του συμβουλίου, το πανέμορφο σαλόνι, αλλά και δύο μεγάλες αίθουσες εκδηλώσεων, η μία εκ των οποίων αφιερωμένη στον Παύλο Μελά, που σύμφωνα με τα μέλη της κρατάει το “κλειδί” της Λέσχης. Και δεν παραλείπεται η ανοιχτή ταράτσα του κτιρίου, με θέα τον απλωμένο μπροστά της Θερμαϊκό, όπου το καλοκαίρι μεταφέρονται οι δραστηριότητες της Λέσχης από τους κάτω ορόφους.

Η ανοικοδόμηση του κτιρίου έγινε αποκλειστικά με την χρηματοδότηση των μελών της, που κατείχαν τότε σημαίνουσα θέση στον εμπορικό κόσμο της Θεσσαλονίκης. Δεν ήταν παράξενο λοιπόν που το 1935 η «Νέα Λέσχη» μετονομάστηκε σε «Εμπορική Λέσχη». “Η Εμπορική Λέσχη ήταν η διέξοδος των εμπόρων της Θεσσαλονίκης.” αναφέρει άλλωστε ο κ. Ηλίας Σαπουντζής, Πρόεδρος της Λέσχης τα τελευταία τρία χρόνια και παλιό της μέλος. “Και το εμπόριο της Θεσσαλονίκης, εκείνη την εποχή που χτίστηκε το κτίριο αυτό και περιήλθε στη Λέσχη, μπορούσε οικονομικά να σταθεί. Ήταν κυρίως έμποροι τότε τα μέλη της. Κι αν δεν ήταν ο ίδιος ήταν το παιδί του μπαμπά, η νύφη του μπαμπά. Για να είναι επίτιμοι αυτοί που είναι, δεν είναι τυχαίοι.”

Το κτίριο της Λέσχης σημείωσε όμως κι αυτό τη δική του μαύρη σελίδα κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής, καθώς επιτάχθηκε από τους κατακτητές, στεγάζοντας γερμανικές υπηρεσίες, όπως τη Διοίκηση Θεσσαλονίκης-Αιγαίου και την Υπηρεσία Λογοκρισίας. Το κτίριο επιστράφηκε στα μέλη της Λέσχης στα τέλη της δεκαετίας του 1940, έχοντας όμως υποστεί πολλές καταστροφές και με μεγάλο μέρος της κινητής περιουσίας, όπως οι πίνακες ζωγραφικής και η επίπλωση, να έχει λεηλατηθεί.

Όπως σημειώνει ο Πρόεδρος, “Η καλύτερη εποχή της Λέσχης ήταν όταν έφυγαν οι Γερμανοί και μας το άφησαν. Τότε ήταν η καλύτερη εποχή γιατί ξαναγυρίσαμε στο σπίτι μας. Μετά ακολούθησε η συνεχόμενη καλή ανάπτυξη, γιατί εκείνη την εποχή υπήρχε και εμπόριο στη Θεσσαλονίκη μετά τον πόλεμο και αναπτύχθηκε η πόλη. Η Λέσχη γέμισε, οι άνθρωποι έρχονταν και είχαν και την οικονομική ευχέρεια να πίνουν τον καφέ τους, να πίνουν το ποτό τους και ήταν μια πάρα πολύ καλή εποχή, αναπτυσσόμενη μέχρι και πολλά χρόνια.”

Η Λέσχη Θεσσαλονίκης άλλωστε, εκτός από την σημαντική της φιλανθρωπική δραστηριότητα που ενίσχυσε για δεκαετίες πολλούς καλούς σκοπούς στην πόλη, ήταν γνωστή και σαν χώρος συνάντησης κάποιων εκ των κορυφαίων προσώπων της Θεσσαλονίκης, με τις κοσμικές εκδηλώσεις της να αφήνουν ιστορία από μόνες τους.

Όπως υπογραμμίζει ο κ. Δαμιανός Σκαπέρδας, Γενικός γραμματέας και μέλος της Λέσχης για πολλά χρόνια, “Υπήρχε μια ελίτ κοινωνία η οποία ερχόταν εδώ και απολάμβανε τη Λέσχη. Όχι μόνο σαν χώρος για να περάσει τη βραδιά, αλλά γενικά για κάνει τις επαφές του, να βρεθεί, να συζητήσει. Ήταν ένα μέρος όπου μαζευόταν μια άλλη, διαφορετική γενιά, η οποία είχε διαφορετικές αντιλήψεις. Τα ρεβεγιόν που γίνονταν εκείνα τα χρόνια στη Λέσχη ήταν ονομαστά και επιθυμητά. Προκειμένου να έρθει κανείς να κάνει ρεβεγιόν για Πρωτοχρονιά έπρεπε να δώσει κάποιον αγώνα να βρει θέση. Ήταν πολύ σημαντικό. Αν αναφερθούμε στις επιφανείς οικογένειες της Θεσσαλονίκης, όλοι εδώ φιλοδοξούσαν να έρθουν για ρεβεγιόν. Το Μεντιτερανέ ήταν το πρώτο που πηγαίνανε και το δεύτερο ήταν εδώ. Είναι γεγονός φυσικά ότι η ατμόσφαιρα που επικρατούσε τα παλιότερα χρόνια, σήμερα δεν υπάρχει. Η ατμόσφαιρα εκείνης της εποχής είχε και συγκίνηση.”

Το 1992 η «Εμπορική Λέσχη» άλλαξε όνομα για τελευταία φορά, λαμβάνοντας την τωρινή της ονομασία «Λέσχη Θεσσαλονίκης». Λειτουργεί ως σωματείο κοινωφελούς και μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, με σκοπούς την ανάπτυξη των σχέσεων μεταξύ των μελών της και την προσφορά μέσων για την ψυχαγωγία τους, καθώς και με την υποστήριξη κάθε κοινωφελούς και μορφωτικού έργου, ενώ μέχρι σήμερα η Λέσχη έχει αναπτύξει πλήθος δραστηριοτήτων κοινωφελούς και φιλανθρωπικού χαρακτήρα.

Όπως σημειώνει ο Πρόεδρός της, “Όλες τις δεκαετίες λειτουργίας της η Λέσχη χρηματοδοτούσε φιλανθρωπικούς σκοπούς. Τώρα αυτό ισχύει, αλλά όχι με την έννοια της χρηματοδότησης. Απλά εξυπηρετούμε τις άλλες μη κερδοσκοπικές οργανώσεις που έρχονται και κάνουν εκδηλώσεις στον χώρο για καλό σκοπό. Όπως το Άλμα Ζωής για τον καρκίνο του μαστού και διάφορες άλλες εκδηλώσεις, όποιον άλλον χρειαστεί. Παρέχουμε τον χώρο χωρίς να παίρνουμε τίποτα, φιλοξενούνται και τους εξυπηρετούμε. Γιατί είμαστε κι εμείς μη κερδοσκοπικοί, όπως είναι κι αυτοί, κι ο ένας βοηθάει τον άλλον.”

“Δεν έχουμε τώρα τη δυνατότητα να χρηματοδοτήσουμε αλλά και νωρίτερα δεν είχαμε. Εκείνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να έχουμε ένα μικρό ποσό διαθέσιμο προς αυτούς που θα το ζητήσουν, αυτούς που θα χρειαστούν τη βοήθειά μας. Αλλά δεν είναι δεδομένο ότι μπορεί να γίνει με μια οποιαδήποτε χρηματοδότηση. Εμείς έχουμε τις μικρές παρεμβάσεις σε περιπτώσεις που υπάρχει πρόβλημα.” αναφέρει.

Άλλωστε, η Λέσχη σήμερα αντιμετωπίζει τα δικά της προβλήματα, καθώς το ιστορικό διατηρητέο της κτίριο χρήζει ανακαίνισης. Το κτίριο άρχισε να έχει προβλήματα για πρώτη φορά μετά τους σεισμούς του ’78, όταν παρουσιάστηκαν θέματα στατικότητας. Έκτοτε, κάποιες εργασίες έχουν πραγματοποιηθεί αλλά ένα σημαντικό μέρος υπολείπεται λόγω έλλειψης πόρων.

Όπως αναφέρει ο κ. Σαπουντζής, “Το 2008 κάναμε εργασίες σταθεροποίησης από τα θεμέλια μέχρι και τον πρώτο όροφο και στηρίξαμε το κτίριο με κολώνες, σίδερα, ό,τι χρειαζόταν. Είχαμε ένα πολύ μεγάλο κόστος το οποίο ακόμη εξοφλούμε. Φτάσαμε στον πρώτο όροφο και σταματήσαμε γιατί δεν υπάρχουν άλλα χρήματα και δεν μπορούμε να συνεχίσουμε. Έχουμε τώρα κάποια προβλήματα πάνω γιατί υπάρχει βάρος στην ταράτσα το οποίο θέλουμε να ελαφρύνουμε, να συνεχίσουμε την ενίσχυση των δοκών, αλλά δεν μπορούμε, γιατί δεν υπάρχουν χρήματα. Και ήδη για να φτιάξουμε αυτά που φτιάξαμε πήραμε δάνειο από την τράπεζα το οποίο ακόμη δεν έχουμε αποπληρώσει. Η Λέσχη αυτή τη στιγμή όπως είναι μπορεί να λειτουργήσει σε όλους τους ορόφους της, δεν υπάρχει κίνδυνος, αλλά δεν ξέρουμε αν ένα κούνημα όπως του ’78 θα μας δημιουργήσει κανένα πρόβλημα.”

Η Λέσχη συντηρείται από τις συνδρομές των μελών της, οι οποίες όμως δεν επαρκούν γιατί τα μέλη είναι λίγα για να τη συντηρήσουν, αφού σήμερα δεν αριθμεί πάνω από 90 εγγεγραμένα, τα περισσότερα από τα οποία είναι παλιά. Όσο για την ανακαίνιση που υπολείπεται, χωρίς κάποια δωρεά το έργο δεν θα μπορέσει να ολοκληρωθεί σύντομα. Όπως σημειώνει ο Πρόεδρος, “Με δάνειο στηλώσαμε, που σημαίνει ότι δεν είχαμε από πολύ πιο πριν. Απλά δεν είχαμε την άμεση ανάγκη της χρηματοδότησης από κάποιους γιατί μπορούσαμε και μεταξύ τα καταφέρναμε. Σήμερα δεν έχουμε τη δυνατότητα να κάνουμε οτιδήποτε. Προσπαθούμε με νοικοκυριό να τα καταφέρουμε. Το μόνο που μπορούμε να συντηρήσουμε ειναι τα καθημερινά μας έξοδα, πληρώνοντας δηλαδή τα διάφορα απαραίτητα, όπως ΕΝΦΙΑ, τράπεζες, ΙΚΑ, εφορία, λειτουργία, τα οποία μάλλον τα προφταίνουμε με αγώνα, όχι ότι τα έχουμε, τα βρίσκουμε από διάφορες ενισχύσεις.”

Άλλωστε, όπως αναφέρει, “Ακμάζουσα η Λέσχη ήταν προ πολλών ετών, δεκαετίες. Μετά άρχισαν τα μέλη να μειώνονται για να φτάσουμε σήμερα στον αριθμό των 90. Για μας είναι πολύ μικρός αριθμός αλλά προσπαθούμε να εντάξουμε κι άλλα μέλη, προσπάθειες γίνονται, να δούμε που θα καταλήξουμε και που θα φτάσουμε. Η διάθεση υπάρχει, γιατί μόνο με αυτήν και την αγάπη για τη Λέσχη βρισκόμαστε εδώ, για τίποτα άλλο.”

Η Λέσχη συνεχίζει να διοργανώνει πολιτιστικές εκδηλώσεις, εκθέσεις, ομιλίες κι εκδρομές, στοχεύοντας στην ανάπτυξη και την ανύψωση του πολιτιστικού επιπέδου των μελών της, αλλά και την ψυχαγωγία τους. Και καθώς η Λέσχη Μπριτζ Θεσσαλονίκης έχει κι αυτή την έδρα της στο κτίριο, παρέχοντας έναν μεγάλο χώρο για παιχνίδι, πολλοί έρχονται εκεί για να παίξουν μπριτζ, το οποίο έχει τελευταια σημειώσει άνοδο, φέρνοντας περισσότερο κόσμο στη Λέσχη.

“Κάνουμε που και που εκδηλώσεις που φέρνουν ακόμα και 120 άτομα, λειτουργούμε όπως μπορούμε και ότι μπορούμε περισσότερο.” Βέβαια, όπως σημειώνει ο Πρόεδρος, “Όπως για όλους μας κυλάει ο χρόνος, έτσι κύλησε κι ο χρόνος στη Λέσχη. Τα ενδιαφέροντα αλλάζουν γιατί αλλάζουμε και εμείς, την παλιά εποχή είχαμε άλλα χρόνια στην πλάτη μας, τότε παίζαμε τα πάντα, μπορούσαμε να κάνουμε ότι θέλαμε, όποια εκδήλωση μπορούσαμε, να πάμε και για αναρρίχηση με τα μέλη μας γιατί είχαμε τα πόδια μας. Τώρα μένουμε στα πιο ήσυχα, όπως το ρεβεγιόν της Πρωτοχρονιάς ή τις εκδρομές που ετοιμάζουμε. Το βασικό είναι ότι μας λείπει ο ενθουσιασμός της εποχής εκείνης για να δημιουργήσουμε κάτι άλλο. Όσο και να θέλουμε να το σπρώξουμε, αν δεν υπάρχει ενθουσιασμός δεν μπορείς να αναπτύξεις κι άλλα πεδία δράσης, μένεις εκεί που είσαι. Όσο περνάει ο χρόνος πάμε στα πιο ήρεμα γιατί η νεολαία δεν κλείνεται. Τώρα με το μπριτζ ξεκινάει να αναπτύσσει το κομμάτι αυτό και να συμμετέχει η νεολαία.”

Η είσοδος στις εκδηλώσεις είναι ελεύθερη για τα μέλη, ενώ μπορούν να επισκεφτούν τη Λέσχη οποιαδήποτε στιγμή όταν είναι ανοιχτή, αν θέλουν να πιουν τον καφέ τους απολαμβάνοντας την καλύτερη θέα της πόλης. Η Λέσχη λειτουργεί Δευτέρα, Τρίτη, Πέμπτη και Σαββατοκύριακο από το απόγευμα μέχρι αργά το βράδυ, εκτός Τετάρτης και Παρασκευής που είναι η γραμματέας της Λέσχης τα πρωινά για να εξυπηρετεί τα μέλη της ή να παρέχει πληροφόρηση τηλεφωνικά.

Για να γίνει μέλος κάποιος στη Λέσχη η ετήσια συνδρομή είναι 120 ευρώ, 10 ευρώ ανά μήνα. Μέλος μπορεί να γίνει οποιοσδήποτε επιθυμεί χωρίς περιορισμούς, απλά κάνοντας αίτηση με τα στοιχεία του και την ταυτότητά του, με τελευταίο βήμα να βάλουν τα μέλη υπογραφή.