Μην είσαι παρεμβατικός γονιός ή εκπαιδευτικός γιατί χάνεις!

Της Μαρίας Προκοπίδου

Είναι διαχρονικό το πρόβλημα, το χάσμα των γενεών και η ασυνεννοησία γονέων και τέκνων. Οι σύγχρονες τάσεις έχουν αλλάξει τον τρόπο που τα παιδιά αλληλεπιδρούν με την κοινωνία και τον κόσμο, ενώ η οικονομική κρίση και το άγχος που διακατέχει τους νέους αλλά και τους μεγαλύτερους γονείς είναι συχνά παράγοντες συγκρούσεων και αποξένωσης.

Μια συνήθης συμπεριφορά είναι η τελειομανία των γονέων, δηλαδή, το παιδί πρέπει να είναι ο τέλειος μαθητής, το καλύτερο, το πιο καλοντυμένο, το πιο όμορφο , να έχει πολλά ταλέντα και ασχολίες, να μην τρώει ποτέ ζάχαρη και ανθυγιεινά φαγητά, να θέλει πάντα ό,τι θέλουν οι γονείς, να μην είναι αχάριστο, να ανταποδίδει και τόσα άλλα που κουράζομαι και να τα γράψω ακόμη. Μία μητέρα θα πει «Μα είναι μικρό το παιδί, δεν ξέρει από μόνο του, εγώ κάνω το καλύτερο για αυτό». Δυστυχώς, όμως η κατάσταση αυτή δεν ισχύει μόνο όταν τα παιδιά είναι μικρά αλλά και αργότερα, όταν εκείνα έχουν πλέον τη δική τους γνώμη και βούληση, σύμφωνα με τους γονείς πρέπει να επιλέξουν την πιο κερδοφόρα δουλειά, τον καλύτερο και πλουσιότερο σύντροφο ή την καλύτερη και πλουσιότερη σύντροφο, να κάνουν και πάλι ό,τι ο γονέας θεωρεί σωστό. Και φτάνουμε έτσι σε σημεία καταπίεσης, σε σημεία άνθρωποι μεγάλης ηλικίας να φοβούνται ακόμη τους γονείς τους, να μην είναι ποτέ σίγουροι για τις αποφάσεις τους και να νιώθουν πάντα το επικριτικό βλέμμα των ανθρώπων πάνω τους.

Προς Θεού, η συμβουλευτική, η εμπειρία και η αγάπη των γονέων είναι απαραίτητη όπως το οξυγόνο για διαμορφώσει ένας άνθρωπος σωστά την προσωπικότητά του, υπάρχει όμως μια λεπτή γραμμή που χωρίζει τη συμβουλευτική από την παρεμβατικότητα. Και πάλι σε ακραίες περιπτώσεις, όταν το παιδί κινδυνεύει να εγκλωβιστεί σε φοβερές για τη ζωή του καταστάσεις (καταχρήσεις, επιθετικότητα, παραβατικότητα, επικίνδυνες επιλογές) η παρεμβατικότητα είναι θεμιτή προκειμένου να σωθεί η ζωή του παιδιού.

Όμως, αυτές οι καταστάσεις είναι ακραίες, εδώ θα αναφερθούμε σε περιπτώσεις όπου οι γονείς παρασυρόμενοι από το άγχος, τον εγωισμό και ίσως και τη φιλοδοξία τους με συχνή την έκφραση στα χείλη τους «Τι θα πει ο κόσμος;;;», γίνονται καταπιεστικοί και χάνουν την επικοινωνία με το παιδί τους, που δεν μπορεί να ανοίξει έτσι την καρδιά του, δεν μπορεί να τους εμπιστευτεί τα προβλήματά του και καταλήγει να νιώθει αποκομμένο χάνοντας την ουσιαστική σχέση με αυτούς. Τη στάση αυτή της παρεμβατικότητας την έχουμε και εμείς οι εκπαιδευτικοί πάρα πολλές φορές, είναι μια συμπεριφορά που ξεκινάει από καλή πρόθεση για αυτό δεν την ενοχοποιούμε, όμως αν δεν την εντοπίσουμε και δεν την μειώσουμε, ενέχει τον κίνδυνο να καταλήξουμε να έχουμε τυπικές σχέσεις με τα παιδιά μας και τους μαθητές μας. Εδώ θα παρουσιάσουμε κάποια βήματα που μπορούμε να εφαρμόσουμε από την παιδική ηλικία ώστε να μειώσουμε αυτό το φαινόμενο και ακόμη να το εμποδίσουμε να συμβεί.

1. Αποδοχή μοναδικότητας- αποφυγή συγκρίσεων

Αρχικά, δεχόμαστε ότι κάθε παιδί είναι ξεχωριστό. Μιλάω για μοναδικότητα. Κάθε άνθρωπος είναι μοναδικός, έχει προτερήματα, ταλέντα, κλίσεις αλλά και ελαττώματα και πάθη, έτσι είναι και τα παιδιά μας. Το καθένα με το δικό του ξεχωριστό χαρακτήρα, τη δική του ψυχοσύνθεση, τα χαρίσματα και τα ελαττώματά του. Αν δεν αποδεχτούμε την μοναδικότητα που έχουν τα παιδιά μας, δεν θα καταφέρουμε να τα νιώσουμε πραγματικά, να γίνουν τα προβλήματά τους δικά μας, να μας νιώθουν ως στήριγμα, αντίθετα πάντα θα νιώθουν τη σύγκριση με τα αδέρφια, με τον καλύτερο μαθητή, με τον πιο επιτυχημένο γιο της θείας ή της γειτόνισσας και γενικώς πάντα θα νιώθουν την κριτική μας σε όλα. Ένας άνθρωπος μπορεί να μαθαίνει με διαφορετικό τρόπο από τον τυπικό του σχολείου, να έχει την ικανότητα να αποκωδικοποιεί εικόνες, άλλος μπορεί να έχει καλλιτεχνικές δεξιότητες, άλλος λογοτεχνικές, άλλος μαθηματικές, ακόμη υπάρχουν και άνθρωποι που ενώ σε κάποιον τυπικό τομέα δεν παρουσιάζουν κάποιο βαθμό δεξιότητας, έχουν αναπτύξει την κοινωνικοποιητική τους συμπεριφορά, την κριτική σκέψη, μπορούν να γίνουν πολύ καλοί φίλοι και αυτό προϋποθέτει επιτυχίες στη ζωή. Τα παιδιά πολλές φορές φοβούνται να ξεδιπλώσουν τις δεξιότητες στους παρεμβατικούς γονείς και να μοιραστούν όνειρα για το μέλλον. Συμβουλή: Παρατηρήστε τα παιδιά σας από μικρά, γράψτε ουσιαστικά στο μυαλό σας τι τους αρέσει και τι όχι και ενισχύστε κάθε μικρή τους επιτυχία ακόμη και αν για εσάς είναι ασήμαντη, εκεί μπορεί να κρύβεται κάποιο ταλέντο τους.

2. Σαφείς στόχοι και κανόνες

Το να αποδεχτούμε τα παιδιά όμως δεν σημαίνει ότι τα αφήνουμε χωρίς όρια και χωρίς κανόνες, σκοπός μας δεν είναι να φύγουμε από την αυταρχική συμπεριφορά και να πάμε στην αδιάφορή , μέτρον άριστον, αλλά να δημιουργήσουμε ανεξάρτητους και υπεύθυνους στη ζωή ανθρώπους. Εδώ κάθε παιδί θέλει το δικό του χειρισμό, όμως ένας είναι ο γενικός κανόνας, λιγότερα λόγια και σαφήνεια στο τι ζητάμε από τα παιδιά. Πιο συγκεκριμένα, οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί ζητάμε πολλά, αναλύουμε, θυμόμαστε τα νιάτα μας με τη φράση «Εγώ στην ηλικία σου (προπολεμικά)», κάτι που κάνει τα παιδιά να μας βαριούνται και από αντίδραση να μην ακολουθούν αυτό που τους λέμε. Είναι σημαντικό να μιλάμε ξεκάθαρα με απλά λόγια, να εξηγούμε τις συνέπειες μιας συμπεριφοράς χωρίς άσκοπές συναισθηματικές υπερβολές και να μην τονίζουμε μονίμως το πόσο καλοί γονείς είμαστε. Το κέντρο είναι το παιδί και όχι να βγάλουμε τα άγχη ή τα δικά μας απωθημένα.

3. Παράδειγμα και αγάπη

Η τελευταία και πιο σημαντική συμβουλή είναι ότι τα παιδιά μαθαίνουν μέσα από το παράδειγμά μας. Δεν μπορούμε να ζητάμε κάτι αν δεν το κάνουμε οι ίδιοι, εμείς θα γίνουμε το παράδειγμα με τη θυσία μας, με την οργάνωση και τον κόπο μας και κυρίως με το να τα ευχαριστούμε όταν μας γεμίζουν χαρές και να τα βοηθάμε να διορθώνουν τα λάθη τους. Η αγάπη δεν πρέπει να τα πνίγει, αλλά να τα συντρέχει σε όλη τους την πορεία. Αυτήν την αγάπη τη δείχνουμε με ένα χαμόγελο, με την εμπιστοσύνη μας, με τη δική μας αυτοθυσία. Η αγάπη δεν συνδέεται με την υλική πληρότητα, αλλά με το να νιώθουν τα παιδιά ότι είμαστε το λιμάνι τους.

Άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος: Πρέπει, λοιπόν, οι γονείς να φροντίζουν πως τα παιδιά τους θ’ αποκτήσουν όχι χρήματα, αλλά ευσέβεια και πλούτο ψυχής.

Μαρία Προκοπίδου, Εκπαιδευτικός- Συγγραφέας

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ

Μαρία Προκοπίδου

Γεννήθηκε το Μάιο του 1992 και κατάγεται από την Αριδαία Πέλλας. Αποφοίτησε το 2010 από το Γενικό Λύκειο Αριδαίας με άριστα και το ίδιο έτος πέτυχε την εισαγωγή της στην Παιδαγωγική Σχολή Φλώρινας του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας στο Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης. Κατά την εισαγωγή της στη Σχολή έλαβε υποτροφία από το Ι.Κ.Υ. λόγω αρίστευσης στις Πανελλαδικές Εξετάσεις (εισαγωγή με σειρά 1 στο Τμήμα) και κατά την διάρκεια των σπουδών της έλαβε δεύτερη υποτροφία λόγω υψηλής επίδοσης στα μαθήματα της Σχολής. Γνωρίζει άριστα την Αγγλική και επαρκώς τη Γερμανική Γλώσσα, ενώ έχει πραγματοποιήσει σε συνεργασία με τη μητέρα της εισήγηση σε ημερίδα που οργάνωσε η Δευτεροβάθμια Διεύθυνση Νομού Πέλλας με θέμα «Η δράση των εκπαιδευτικών και ιερέων στην περιοχή Μογλενών και ιδιαίτερα στο Νομό Πέλλας κατά τη χρονική περίοδο 1904-1908 (Μακεδονικός Αγώνας)». Είναι κάτοχος Μεταπτυχιακού Διπλώματος με τίτλο Επιστήμες Αγωγής και Νέες Τεχνολογίες με κατεύθυνση Ανθρωπιστικές Σπουδές. Έχει, ακόμη, ήδη συγγράψει ένα βιβλίο με τίτλο «Η Άτρα του Πόντου», σχετικό με την ιστορία του ομώνυμου ποντιακού χωριού που παρουσιάστηκε στην Αριδαία και την Παναγίτσα Εδέσσης το έτος 2014-2015 από τις εκδόσεις «Ινφογνώμων». Το έτος 2015 έλαβε μαζί με τις συμφοιτήτριές της το τρίτο βραβείο στο διαγωνισμό επιχειρηματικότητας του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας. Το έτος 2016, επίσης, ξεκίνησε τη φοίτησή της στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου με τίτλο «Ειδική (Ενιαία) Εκπαίδευση», ενώ το ίδιο έτος έγινε μέλος του Πανελλήνιου Συνδέσμου Ποντίων Εκπαιδευτικών συμμετέχοντας σε ανάλογες δράσεις. Έχει παρακολουθήσει συνέδρια και ημερίδες σχετικά με την Παιδαγωγική και την Ιστορία.Το έτος 2016-2017 επιτέλεσε υπεύθυνη της Δανειστικής Βιβλιοθήκης της Ευξείνου Λέσχης Αλμωπίας «Λάζαρος Επιγαρίδης». Εδώ και πολλά χρόνια είναι μέλος πολιτιστικών συλλόγων, ενώ παραδίδει μαθήματα Ποντιακής Διαλέκτου σε Ενήλικες στην Ένωση Ποντίων Νομού Μαγνησίας. Είναι παντρεμένη με το Σάρρα Στέλιο, εκπαιδευτικό.