Η ηρωίδα του Μακεδονικού Αγώνα , Βελίκα Τράικου, που έζησε και έδρασε στα Γιαννιτσα και την Αλμωπία

Στη φωτογραφία, η ηρωίδα του Μακεδονικού Αγώνα , Βελίκα Τράικου, νεκρή και κατακρεουργημένη. ( Ετών 21 )

Η Βελίκα Τράικου υπήρξε μια δασκάλα νεομάρτυς του Μακεδονικού Αγώνα. Γεννημένη το 1883, στο Γραδεμπόριο, πεντάρφανη από μικρή, μα προικισμένη με αδάμαστη θέληση, με τη βοήθεια φιλανθρώπων κατόρθωσε να φοιτήσει στο Ανώτερο Παρθεναγωγείο Θεσσαλονίκης και το 1900 διορίστηκε δασκάλα στην περιοχή Καρατζόβας, στη φωλιά των βουλγάρων κομιτατζήδων, όπου ρίχτηκε στην αποστολή της με ενθουσιασμό. Το φθινόπωρο ο Ιων Δραγούμης ζήτησε από το Κέντρο Θεσσαλονίκης να του στείλουν ένα πρόσωπο άξιο να επωμιστεί το βαρύ έργο του συνδέσμου Μοναστηρίου - Καστοριάς - Θεσσαλονικης. Να διακατέχεται απο βαθύ αισθημα ευθύνης και προ πάντος να είναι αποφασισμένο να δώσει και τη ζωή του ακόμα για ό,τι πιστεύει κι υπηρετεί.

Φαντάζεται κανείς τη κατάπληξη του όταν είδε μπροστά του αντί κάποιου θεριεμένου παλικαριού, τη ροδομάγουλη δασκαλίτσα Βελίκα. Κι όμως η κοπέλα εκείνη στάθηκε άξια στο ύψος της σπουδαίας της αποστολής. Έγινε το μάτι και το αφτί του αγώνα. Κανείς δεν μπορούσε να την υποψιαστεί, καθώς μετέφερε έγγραφα ραμμένα στα ξεφτισμένα της ποδογύρια ή χαμένα στις πανέμορφες πλεξίδες της.

Το 1903 η βουλγαρικη θηριωδία στη Μακεδονία είχε ξεπεράσει κάθε προηγούμενο. Και η Βελίκα απτόητη, γυριζε στις ερημιές. Κι όταν αργότερα με τον ερχομό του Παύλου Μελά ο αγώνας εντάθηκε, η μικρή ηρωίδα προσέφερε ανεκτίμητες υπηρεσίες σαν συνδεσμος των προξενείων. Όμως σε μιά τέτοια αποστολή στα Γιαννιτσά, δολοφονικό χέρι Βουλγάρων έσχισε τα νεανικά της στήθη, όταν παρά τα βασανιστήρια στα οποία την υπέβαλαν για να μαρτυρήσει τι γνώριζε εκείνη παρίστανε την τρελή.

Έτσι πήρε στο θάνατο τα μυστικά της!

Ήταν καλοκαίρι, 28 Αυγούστου του 1904.

Στη Θεσσαλονίκη οπου μεταφέρθηκε η σωρός της, της έγινε μεγαλοπρεπείς κηδεία και τη θρήνησε μιά ολόκληρη λαοθάλασσα. Το φέρετρο της παρέμεινε ανοιχτό, όπως και το ρούχο της για να δουν όλοι το μέγεθος της θηριωδίας! Αλλα η ίδια χαμογελαστη....