Σταφύλι: Η οψίμηση βελτίωσε τις ποιότητες, αλλά έβαλε και άλλους παίκτες στο παιχνίδι

Στο φουλ η Σουλτανίνα στο Ηράκλειο, ακολουθεί η Κόρινθος με την ολοκλήρωση των Prime και των Superior

Η οψίμηση, που προβλέφθηκε κατά τους προηγούμενους μήνες, φαίνεται ότι επαληθεύεται, αφού στις περισσότερες περιοχές της χώρας τα σταφύλια έρχονται αργότερα κατά 10-15 ημέρες. Ο τρύγος έχει ξεκινήσει στις παραγωγικές περιοχές και ο καλός καιρός των τελευταίων ημερών επιτρέπει στα σταφύλια να έχουν τη χρονική άνεση να ωριμάσουν, συμπληρώνοντας τα σάκχαρά τους, διευκολύνοντας παράλληλα και τους παραγωγούς να συγκομίσουν.

Ωστόσο, οι κατά τόπους χαλαζοπτώσεις και βροχοπτώσεις, αλλά και ο αέρας δεν άφησαν ανεπηρέαστη και αυτήν τη σοδειά, ενώ δεν έλειψαν και περιπτώσεις προσβολών από εχθρούς και ασθένειες. Εντούτοις, με τα μέχρι στιγμής δεδομένα, η χρονιά δεν θυμίζει σε τίποτα την περσινή, που ήταν καταστροφική για την καλλιέργεια στις περισσότερες παραγωγικές περιοχές, αφήνοντας κατάλοιπα και για τη χρονιά που διανύουμε.

Αντίστοιχα όμως, από τα καιρικά φαινόμενα επηρεάστηκαν κι άλλες παραγωγικές χώρες της ΕΕ, εμφανίζοντας μια γενική καθυστέρηση λόγω της οψίμησης.

Αυλαία εξαγωγών

Από τα τέλη Ιούλη άρχισε να κάνει το ξεκίνημά της και η εξαγωγική δραστηριότητα του προϊόντος, με τους διακινούμενους όγκους έως και τις 16 Αυγούστου να αποτελούν μόλις το 39,4% των αντίστοιχων περσινών (7.083 τόνοι, έναντι των 17.975), σύμφωνα με στοιχεία του ΥΠΑΑΤ που επεξεργάστηκε ο Σύνδεσμος Incofruit-Hellas.

«Η οψίμησή μας που, σε πρώτη φάση, έδειχνε μια θετική εξέλιξη είναι ένα χαρακτηριστικό που έχουν σχεδόν όλες οι παραγωγικές χώρες, γεγονός που θα μικρύνει φέτος την περίοδο που είμαστε σχεδόν μόνοι μας στις αγορές», εξήγησε ο ειδικός σύμβουλος του Incofruit-Hellas, Γιώργος Πολυχρονάκης. «Θα έχουμε μία πίτα, που θα είμαστε περισσότεροι που προσφέρουμε, χωρίς να έχουμε το διάστημα που απολαμβάναμε τιμές σχεδόν μονοπωλιακές» ανέφερε, διευκρινίζοντας ωστόσο, ότι η εκτίμηση αφορά τις πρώτες ενδείξεις, αφού ο κύριος όγκος των εξαγωγών αναμένεται από αυτή την εβδομάδα κι έπειτα.

Τα πρώιμα μαζεύουν Καβάλα και Θεσσαλία

Στην περιοχή του Παγγαίου και της Καβάλας οι παραγωγοί ήδη κόβουν την πρώιμη ποικιλία Victoria, έχοντας ολοκληρώσει τα σκεπαστά αμπέλια για να περάσουν πλέον στα ξεσκέπαστα, αλλά και κάποια της ποικιλίας Black Magic. Πρόκειται για μια νέα ποικιλία που δεν συγκεντρώνει ακόμη ποσότητες, προκαλεί όμως το ενδιαφέρον, αφού είναι ανθεκτική σε ασθένειες και έχει καλά χαρακτηριστικά.

«Τελειώνοντας με τη Victoria, μπαίνουμε στη συγκομιδή της Σουλτανίνας, πρώτα στην ξεσκέπαστη κι έπειτα στη σκεπαστή, εφόσον η δεύτερη μπορεί να κρατηθεί για κάποιο διάστημα, αποφέροντας κάτι καλύτερο», εξήγησε ο πρόεδρος της ΕΑΣ Παγγαίου, Θεόδωρος Γιαϊλίδης, για να ακολουθήσει, όπως είπε και η συγκομιδή των Italia. «Ήταν μία καλή χρονιά σε ό,τι αφορά τις καιρικές συνθήκες για την υγεία του προϊόντος», ανέφερε ο ίδιος, μακριά από την περσινή έξαρση ασθενειών που ταλαιπώρησε την παραγωγή.

Νοτιότερα, στο Δαμάσι Λάρισας, οι παραγωγοί αυτή την περίοδο συγκομίζουν τις πρώιμες ποικιλίες Cardinal και Victoria, για να συνεχίσουν από τις αρχές Σεπτέμβρη με τα Ribier και το Μοσχάτο. Δυστυχώς, στην περιοχή, η χαλαζόπτωση που σημειώθηκε στις αρχές του Ιουνίου προκάλεσε ζημιά στα αμπέλια, με καταστροφές που έφτασαν ακόμη και το 100% σε κάποια χωράφια.

«Καθαρίζουμε τώρα και βγάζουμε ό,τι μπορούμε στους αμπελώνες που χτυπήθηκαν», εξήγησε ο παραγωγός Νίκος Τσάλτας, αναφέροντας παράλληλα ότι οι βροχοπτώσεις και η υγρασία που επικράτησαν στην περιοχή, παράλληλα με τις ζημιές από το χαλάζι, έφεραν και περονόσπορο.

Ξεκίνησε ο τρύγος της Σουλτανίνας σε Ηράκλειο και Κόρινθο

Μετά τα Prime και τα Superior, στη συγκομιδή της πρώιμης Σουλτανίνας μπαίνει η Κόρινθος, ξεκινώντας από τις πεδινές ζώνες για να μπει στο φόρτε από τον Σεπτέμβρη, με τις συγκομιδές των ημιορεινών. «Μία βροχή του Ιουνίου είχε προκαλέσει ζημιές στα Superior, αλλά τώρα ο καιρός, σε γενικές γραμμές, τα πηγαίνει καλά», σχολίασε ο πρόεδρος της ΕΑΣ Κιάτου, Κώστας Παπαβασιλείου. «Ο καιρός, αυτήν τη στιγμή, είναι βοηθός, αφού δεν μας πιέζει ότι έρχονται βροχές να τρυγήσουμε τα σταφύλια, που σε μεγάλο όγκο είναι ακάλυπτα λόγω των περσινών καταστροφών, σχολίασε ο Θεόδωρος Κοκιούσης, μέλος της ομάδας παραγωγών και υπεύθυνος συγκομιδής της Πήγασος Αγροδιατροφή ΑΣ.

Σύμφωνα με τον ίδιο βέβαια, και η περιοχή της Κορινθίας δεν έμεινε αλώβητη από τον περσινό περονόσπορο που άφησε μειωμένες ποσότητες για τη φετινή σοδειά στα ορεινά, αλλά και από την ευδεμίδα που έκανε την εμφάνισή της στα πεδινά, όπου αντίθετα με τα ορεινά είχαν αυξημένες ποσότητες σταφυλιών.

«Εμείς ως ομάδα παραγωγών, επειδή εφαρμόζουμε το σύστημα ευφυούς γεωργίας “gaiasense”, είχαμε στοιχεία ότι υπάρχει πίεση από την ευδεμίδα και δώσαμε προσοχή στα σταφύλια μας να μην προσβληθούν, μένοντας σχεδόν αλώβητοι», επεσήμανε. Η περιοχή, ολοκληρώνοντας με τον κύριο όγκο της παραγωγής, που είναι η Σουλτανίνα, θα περάσει από τις 10-15 Σεπτέμβρη στον τρύγο των όψιμων Crimson.

Περίπου από τις 25 Ιουλίου έχουν μπει στον τρύγο οι παραγωγοί του Ηρακλείου Κρήτης, με τη συγκομιδή της Σουλτανίνας να βρίσκεται στο φουλ αυτή την περίοδο. «Τα αμπέλια, που δεν έπαθαν ζημιές από τον αέρα και τις βροχές που σημειώθηκαν περίπου στα μέσα Ιουλίου, πηγαίνουν καλά σε ποιότητα και ποσότητα», σχολίασε στέλεχος της Ένωσης Σουλτανοπαραγωγών Κρήτης (ΕΣΚ).

Τα αμπέλια είχαν εξαρχής φορτίο, χτυπήθηκαν όμως κατά τόπους από τη βροχή και τον αέρα, σημειώνοντας ζημιές στο 30%-40%, ενώ και η εξαγωγή για την περιοχή θα κινηθεί μεταξύ 8.000-10.000 τόνων, σε χαμηλά δηλαδή για τον νομό επίπεδα. Αυτό, όμως, που ανησυχεί περισσότερο τους παραγωγούς είναι οι τιμές, οι οποίες θεωρούνται επίσης χαμηλές, δυσανάλογα με το κόστος της καλλιέργειας.

Στηρίζει η εγχώρια αγορά μέχρι να γυρίσουν από τις διακοπές οι Ευρωπαίοι

Η ζήτηση, για την ώρα, στηρίζεται περισσότερο στην εσωτερική κατανάλωση, αλλά και στην τουριστική εγχώρια κίνηση, μέχρι να μπει σε ρυθμούς και η εξαγωγική δραστηριότητα, που βρίσκεται ακόμη στο ξεκίνημά της. «Φέτος, η εγχώρια αγορά κινείται σε ικανοποιητικά επίπεδα, γιατί πέρυσι είχε κινηθεί πολύ υποτονικά», παρατήρησε ο Μ. Καμπιτάκης, αντιπρόεδρος της ΕΣΚ, συμπληρώνοντας βέβαια ότι μεγάλο ζητούμενο για την ποικιλία της Σουλτανίνας είναι η αγορά του εξωτερικού, όπου διακινούνται οι μεγαλύτερες ποσότητες.

Παραγωγοί και έμποροι τηρούν στάση αναμονής περισσότερο για να δουν μετά το πέρας των διακοπών των Ευρωπαίων καταναλωτών πώς θα εξελιχθεί η εικόνα της ζήτησης, αλλά και το πού θα διαμορφωθούν οι τιμές, τόσο στις ανατολικές χώρες της ΕΕ, όσο και σε προορισμούς όπως Αγγλία, Γερμανία που κατευθύνεται το προϊόν. «Στην πρώτη φάση που διανύουμε, οι τιμές θα διατηρηθούν σε καλά σχετικά επίπεδα και συγκριτικά με πέρυσι, πλην όμως μετά το τέλος Αυγούστου θα διαμορφωθούν σε επίπεδα ελαφρώς χαμηλότερα από πέρυσι, τόσο στις καταναλωτικές αγορές, όσο και στην παραγωγή» εκτίμησε ο Γ. Πολυχρονάκης.

Συμπλήρωσε, ωστόσο, ότι οι ρυθμοί του επόμενου διαστήματος θα δείξουν ποιοι είναι οι προσφερόμενοι όγκοι και η πολιτική των τιμών, με τα «γειτονικά κράτη» να καθορίζουν τη γενικότερη μεσοσταθμική τιμή, ως καταναλωτές του λιγότερο ακριβού προϊόντος. Παρατήρησε, όμως, αφενώς το γεγονός ότι η αγγλική αγορά δεν φαίνεται να καλύπτει τη συναλλαγματική μείωση του νομίσματός της από τους αγοραστές, την ώρα που γενικότερα σημειώνεται μία μείωση των τιμών της κατανάλωσης.

Έως και 80 λεπτά στο ξεκίνημά της η Σουλτανίνα, στα 50-55 λεπτά για τους παραγωγούς της Κρήτης

Με βάση τις πρώτες ποσότητες που έφυγαν, τα συναισθήματα των παραγωγών είναι ανάμεικτα για την ώρα. Τα Victoria της Καβάλας, μέχρι στιγμής, έχουν πάρει ικανοποιητικές τιμές που κυμαίνονται για τον παραγωγό στα 70 λεπτά/κιλό για τα σκεπαστά και στα 45-50 λεπτά για τα ξεσκέπαστα, ενώ και τα Black Magic κινήθηκαν στα 65-70 λεπτά, σύμφωνα με τον παραγωγό και εξαγωγέα, Γιώργο Κατσαγκιώτη. Για τη Σουλτανίνα στην Κόρινθο οι τιμές έχουν ξεκινήσει από τα 60-70 έως και τα 80 λεπτά/κιλό, τιμή που, όπως σχολίασε ο Κ. Παπαβασιλείου, αφήνει ένα κέρδος για τον παραγωγό σε μία κατά τα άλλα κοστοβόρα καλλιέργεια. Ωστόσο, αυτό που εύχονται οι παραγωγοί της περιοχής είναι να μην αντιμετωπίσουν «κανόνια» από τους εμπόρους, όπως συνέβη πέρυσι που, σύμφωνα με τον ίδιο, κάποιοι τους άφησαν απλήρωτους.

Αντίθετα, χαμηλές είναι οι τιμές αυτή την περίοδο για τους παραγωγούς της Κρήτης, αφού κυμαίνονται στα 50-55 λεπτά/κιλό, καλύπτοντας απλά το κόστος της καλλιέργειας, όπως επεσήμανε ο κ. Καμπιτάκης. «Πέρυσι, πριν μπει ο Αύγουστος μιλούσαμε για τιμές 70-80-90 λεπτά/κιλό, είμαστε 30-40 λεπτά κάτω, διαφορά που ήταν το κέρδος του παραγωγού», εξήγησε, μεταφέροντας μία τάση για εγκατάλειψη της καλλιέργειας.

Νέες φυτεύσεις συμβολαιακού τύπου και όψιμες ποικιλίες οι διέξοδοι

Τα σκαμπανεβάσματα στις τιμές, σε συνδυασμό με το αυξημένο κόστος καλλιέργειας, σε μια περίοδο που αυτό επιτείνεται λόγω και των ακραίων καιρικών φαινομένων, φαίνεται ότι φέρνουν μία τάση μείωσης στην καλλιέργεια Σουλτανίνας. «Είναι από τα πιο δαπανηρά προϊόντα που παράγει η Ελλάδα, έτσι που έχουν αλλάξει οι καιρικές συνθήκες, με το κόστος παραγωγής να κυμαίνεται στα 40 λεπτά/κιλό», ανέφεραν καλλιεργητές της Σουλτανίνας.

«Τα αμπέλια είναι κάθε χρόνο και λιγότερα, όποιος έχει άλλους πόρους αφήνει την καλλιέργεια, ενώ δειλά δειλά μπαίνουν και κάποιες άλλες ποικιλίες, αλλά σε μικροποσότητες», παρατηρούν παραγωγοί του Ηρακλείου. «Λείπει η πολιτική», τονίζει ο Θ. Γιαϊλίδης, μεταφέροντας τον έντονο προβληματισμό που επικρατεί γύρω από τη Σουλτανίνα και στην περιοχή του. «Ειδικά η περσινή χρονιά εξαφάνισε κόσμο κυριολεκτικά» πρόσθεσε, συμπληρώνοντας ότι στην περιοχή γίνονται πιλοτικές προσπάθειες με νέες ποικιλίες.

«Στον τομέα των νέων ποικιλιών, ο κόσμος ψάχνει να βρει λύσεις, οι οποίες θα είναι συμβολαιακής μορφής, με εταιρείες γενετικού υλικού συμβεβλημένες με τον παραγωγό, με ένα σύστημα που θα ορίζει και σε ποιον έμπορο πάνε τα σταφύλια φέτος, είναι κάτι που επιβάλλει η ανάγκη της αγοράς», εκτίμησε ο ίδιος.

«Γνωρίζοντας και την αγορά, εμείς ξέρουμε ότι πρέπει να διευρύνουμε τον όγκο των σταφυλιών μας και τη διάρκεια της σεζόν, ώστε να παραμένουμε στις αγορές πιο αργά από τον Οκτώβρη», ανέφερε ο Θ. Κοκιούσης, μέλος της ΟΠ της Πήγασος Αγροδιατροφή ΑΣ, μιας ομάδας που αριθμεί 51 μέλη σε Κορινθία, Λάρισα και Πέλλα και στέλνει απευθείας το προϊόν στα ράφια μεγάλων σούπερ μάρκετ της Αγγλίας.

Ο χάρτης του ελληνικού επιτραπέζιου σταφυλιού

Στα 97.124 στρέμματα υπολογίζονται οι εκτάσεις της χώρας που καταλαμβάνονταν από αμπελώνες επιτραπέζιων σταφυλιών το 2017, παρουσιάζοντας μία αύξηση της τάξεως του 1% από την προηγούμενη χρονιά, σύμφωνα με τα οριστικά αποτελέσματα της ετήσιας γεωργικής έρευνας της ΕΛΣΤΑΤ.

Με βάση την ίδια πηγή, η κατανομή τους επιμερίζεται σε πέντε κύριες παραγωγικές περιφέρειες που συγκεντρώνουν το 91,8% των εκτάσεων. Τα μεγαλύτερα ποσοστά αμπελώνων επιτραπέζιου σταφυλιού συγκεντρώνουν η Κρήτη και η Ανατολική Μακεδονία-Θράκη, με 28,4% και 27,6% αντίστοιχα, ενώ ακολουθούν η Κεντρική Μακεδονία με 16,3%, η Θεσσαλία με 12,1% και η Πελοπόννησος με 7,4%.

Σε επίπεδο περιφερειακών ενοτήτων, Ηράκλειο και Καβάλα συγκεντρώνουν συντριπτικά τις μεγαλύτερες εκτάσεις στην καλλιέργεια με 26.983 και 23.455 στρέμματα αντίστοιχα, ενώ με διαφορά ακολουθούν Λάρισα και Κορινθία, με 7.265 και 5.678 στρέμματα αντίστοιχα.